Alle 300+ verschillende soorten wilde bijen in Nederland behoren tot een gezellige familie. De Zandbijen familie is er hier een van. In deze familie zitten 78 verschillende soorten bijen. Daarmee is dit de grootste familie bijen in Nederland! Gelukkig hoeven ze elkaars verjaardag niet te onthouden... Lees verder en ontdek meer over deze solitaire bijenfamilie.
Ook wel bekend als Andrenidae
De Latijnse naam voor deze familie: Andrenidae. Waar er in Nederland 78 soorten binnen deze familie vallen, behoren er in België zo’n 100 bijen tot de familie. Kortom; er zijn heel veel bijen die hun nestjes in het zand graven. Daar dankt deze familie hun naam aan. Echter, sommige soorten vliegen vroeg uit, andere laat. Sommigen nestelen zich direct in de grond, anderen in een leemwand. Er valt door de verscheidenheid aan soorten weinig specifieks te zeggen over het gedrag van de bijen in deze familie! Wel zijn het allemaal pootverzamelaars (ze vervoeren stuifmeel door de haren aan hun pootjes) en vliegen ze het liefste als er veel zon is. Schijnt de zon niet, dan is de kans klein dat je een zandbij zult zien vliegen!
De vrouwtjes uit deze familie hebben enorm sterke achterpoten en kunnen nestjes graven van 5 tot wel 60 cm diep! (Afhankelijk van de soort.) In zo’n nestje legt een vrouwtje dan een balletje stuifmeel, vaak met nectar, met daarbovenop een ei. Het is niet gek dat de vrouwtjes de nestjes graven, want ze zijn vaak groter dan de mannetjes. Wel verschijnen de mannetjes vaak eerder dan de vrouwtjes uit hun nestje.
Welke soorten zandbijen zijn er?
Zoals net vermeld, zijn er heel veel soorten zandbijen! We zullen je wat vertellen over de Asbij, de Goudpootzandbij, de Wimperflankzandbij, de Grasbij en het Vosje; een aantal soorten uit deze familie die je vandaag de dag nog kan spotten. Wil je graag de kans op zandbijen in jouw tuin vergroten?
De Asbij (Andrena cineraria)
Asbijen zijn goed herkenbaar door hun zwart/blauw glanzende lijfje en hun grijze kraag. De kraag van de mannetjes is wat witter dan die van de vrouwtjes. Als deze soort een nestje graaft, is dat gemiddeld zo'n 20cm diep, waarbij ieder nest twee tot drie broedcellen bevat. Zeker als je in de buurt van het strand woont, of in de buurt van zand- of leemgronden is de kans groot dat de Asbij jouw tuin een bezoekje brengt! Wellicht vind een vrouwelijke Asbij de zandgrond in jouw (zonnige) tuin wel een mooi plekje voor haar nestje. Deze kans is echter klein, aangezien Asbijen vaak grote aggregaties hebben met soms wel honderden nestjes. Wel kan je een Asbij spotten op de bloesem van jouw kers- of appelboom; hun favoriete bloesems!
Vliegtijd: half maart tot en met half juni
Grootte: 11-14 mm
Foerageergebied: 300m (Het foerageergebied is de straal waarin bijen buiten hun nest vliegen om bloemen te bezoeken.)
Species: Andrena cineraria
De Goudpootzandbij (Andrena chrysosceles)
De Goudpootzandbij komt het meeste voor in Zuid-Limburg. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes hebben wit behaarde banden op hun glimmende achterlijf en oranje behaarde schenen, wat ze enigszins herkenbaar maakt. Deze soort graaft haar nestjes solitair in de grond. Dat betekent dat ze liever geen gebruikmaken van grote aggregaties.
Graag verzamelt deze soort stuifmeel en nectar van schermbloemen, zoals Venkel.
Vliegtijd: half maart tot en met half juli
Grootte: 8-10 mm
Foerageergebied: onbekend
Species: Andrena chrysosceles
De Wimperflankzandbij (Andrena dorsata)
Deze bij dankt haar naam aan de haartjes die op het achterlijf aan de zijkant naar buiten steken. Hoewel meerdere bijensoorten dit hebben, is dit een eigenschap waaraan je de Wimperflankzandbij goed kan herkennen. Deze soort heeft twee vliegperiodes tussen maart en september. Dat betekent dat er één generatie rond april rondvliegt en de volgende eind juni haar vleugels uitslaat.
Opmerkelijk is dat deze bijen meer in het zuiden te zien zijn, in het noorden komen ze bijna niet voor. Wil je deze bij proberen te spotten? Zoek dan in goed begroeide bosranden of in dijkgebieden. De bij maakt nestjes in zowel zandgronden als leempaden of opstaande leemwanden. Wimperflankzandbijen zijn fan van de schermbloemenfamilie; bloemen zoals Koriander! (Deze bloem groeit uit onze Blossombs.)
Vliegtijd: maart tot en met september
Grootte: 7-10 mm
Foerageergebied: onbekend
Species: Andrena dorsata
De Grasbij (Andrena Flavipes)
Grasbijen hebben in plaats van wit, bruin gekleurde banden vacht op hun achterwerk. Verder is de vacht van deze bij redelijk donkergeel/oranje bruin. Deze donkerdere kleur vervaagt echter redelijk snel door zonlicht. Net zoals de Wimperflankzandbij vliegen er twee generaties bijen rond tijdens de lente en de zomer. Waar bij sommige bijensoorten de mannen drukke werkers zijn, merk je dat mannelijke Grasbijen zich voornamelijk bezig houden met het zoeken van een partner.
Nestjes worden door deze soort vaak in grote kolonies gemaakt. Soms zijn er zelfs honderden nesten bij elkaar te vinden. Deze grote aggregaties kunnen gevonden worden in stadstuintjes, in gazons, maar ook ‘gewoon’ in zandgronden. Grasbijen worden veel in het zuiden van Nederland gezien, maar tegenwoordig zijn ze in het noorden ook steeds meer te vinden.
Vliegtijd: maart tot en met september
Grootte: 9-13 mm
Foerageergebied: 260 meter
Species: Andrena Flavipes
Het Vosje (Andrena Fulva)
Het Vosje is een goed herkenbare zandbijen soort. Met hun oranje bruine, dikke vacht lijken ze net op een echte vos! Hoewel de dikte van de vacht lijkt op die van een hommel, is het Vosje geen hommel. Bij de vrouwtjes zijn de kleuren van de vacht dieper en kleurrijker dan bij de mannetjes.
Graag maken Vosjes nesten in open plekken, in de zon of halfschaduw. Nestaggregaties kunnen tot wel 1000 nestelende vrouwtjes bevatten! In de nestjes overwinteren ze als volwassen bij. Je kan Vosjes goed vinden in stedelijke gebieden; de soort is cultuurvolgend. Let dus eens goed op in het park bij jou in het dorp of in de stad, misschien spot je deze prachtige bij wel! Buiten bloemen bezoeken en nestjes bouwen houden Vosjes erg van een zonnebankje pakken. Kijk dus ook goed rond of je een van deze bijen ziet uitrusten op een blad of steen. (Als het zonnig is.)
Vliegtijd: maart tot en met juni
Grootte: 10-14 mm
Foerageergebied: onbekend
Species: Andrena Fulva
Wat doen zandbijen?
Zandbijen zijn enorm belangrijk voor de bestuiving van planten. Niet alleen zorgt dat ervoor dat we groenten en fruit hebben, maar ook voor het voortbestaan van zeldzame plantsoorten. Zo helpen ze dus enorm bij aan het behoud van de biodiversiteit! Alle bijen in Nederland hebben echter onze hulp hard nodig! Door de verstedelijking en de intensivering van de landbouw zijn er veel velden vol wilde bloemen verdwenen. Oftewel: velden vol eten. Door wilde bloemen in jouw tuin te zetten geef je onze vliegende vrienden voedsel waar ze lang op kunnen teren! Met Blossombs breng je gemakkelijk wilde bloemen in jouw tuin of op jouw balkon. Onze mix aan bloemen is speciaal uitgezocht voor de wilde bijen van Nederland.